Bu yılki teması “Cumhuriyetin İlk 50 Yılında Tarih Ders Kitapları ve Tarih Anlatısı” olan 21. Terakki Tarih Günleri, 7 Mayıs Salı günü Prof. Dr. Mehmet Ö. Alkan’ın konferansıyla Tepeören Yerleşkemizde başladı. Konferans Salonumuzda gerçekleşen bu konferansta Alkan, lise 10 ve 11. sınıf öğrencilerimizle bir araya geldi.
Alkan, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Siyasi Tarih Anabilim dalındaki görevine siyasi tarih profesörü olarak devam ediyor ve aynı zamanda Tarih Vakfı Başkanlığını yürütüyor.
Alkan, konuşmasında önce dünyada modern eğitim ve okullaşmanın 19. yüzyılda başladığından bahsederek; ulus-devletleşme süreçlerinde derslerde nelerin öğretileceğinin, özellikle Tarih dersi bağlamında siyasi iktidarların önünde önemli bir mesele olduğunu belirtti. Tarih derslerine; kim olduğumuzu anlatma, kişilere ve topluma bir kimlik verme ve yönetenlerin politikalarını meşrulaştırma işlevlerinin yüklendiğini anlatan Alkan, bu bağlamda Tarih ders kitaplarında bazı konuların özellikle vurgulandığını, bazı konularınsa unutturulduğunu vurguladı.
Konuşmasına Osmanlı ve Cumhuriyet’in ilk 50 yılındaki ders kitaplarından örnekler vererek devam eden Alkan, Abdülhamit dönemi ders kitaplarında I. Meşrutiyet’in ilanında etkili olan aydınların isimlerinin hiç geçmediğini, ancak Abdülhamit’in tahttan indirilmesiyle ders kitaplarında yoğun bir eleştiriye tabi tutulduğunu anlattı. Kazım Karabekir, Refet Bele, Rauf Orbay gibi Milli Mücadele kahramanlarının 1926’ya kadar ders kitaplarında vurgulandığını, ancak Cumhuriyet döneminde yaşanan siyasi ayrışmalar nedeniyle 1927’den itibaren adlarının ders kitaplarında yer almadığını ve Milli Mücadele kahramanı olarak sadece Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak’ın vurgulandığını belirtti.
Alkan, uzun yıllar Tarih ders kitapları yazan Enver Behnan Şapolyo’nun 1950, 1959, 1960, 1972 yıllarında yazmış olduğu kitaplarda, Tarih anlatımının nasıl değiştiğini örneklerle aktardı. Öğrencilerimiz, değişen siyasi iklimin aynı yazarın kaleminden Tarih ders kitaplarına nasıl yansıdığını gördü.
Alkan, öğrencilerimizin sorularını yanıtladıktan sonra konferans sona erdi.
Ayrıca, Terakki Vakfının Genel Kurul Üyesi olan Alkan, “İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e Selanik’ten İstanbul’a Terakki Vakfı ve Terakki Okulları” adlı kitabımızın da yazarı.
