Tepeören Yerleşkemizden lise öğrencilerimiz Ayşe Duru Karaduman (9D) ve Nehir Erkan’ın (9B), Tarih Vakfının “Gençler Tarih Yazıyor: Toplumsal Tarihe Kadınların Yaşamlarından Bakmak” adlı projesi kapsamında kaleme aldıkları “Gençler Tuzla’da Buluştu” başlıklı yazısı, Toplumsal Tarih dergisinin mart sayısında yayımlandı. Bu yazıda öğrencilerimiz 1 Aralık’ta Tepeören Yerleşkemizde gerçekleşen lise atölyesini anlattı.
Gençler Tuzla’da Buluştu
Tarih Vakfının uzun zamandır gerçekleştirmiş olduğu “Gençler Tarih Yazıyor” projesinin bu yılki ilk atölye çalışması 1 Aralık 2019’da, Terakki Vakfı Okulları Tepeören Yerleşkesinde gerçekleştirildi. Farklı şehir ve okullardan gelen ortaokul ve lise öğrencisi arkadaşımızla, “toplumsal hayatta kadın’’, “toplumsal cinsiyet kavramı’’, “kadın anlatıları ve otobiyografileri” gibi pek çok konuda sunum ve tartışmalar yaptık. Bu konular hakkında uzun süre konuştuk, tartıştık ve çok değişik fikirler dile getirdik.
Konferansta Prof. Dr. Nüket Esen, Fatma Aliye Hanım’ın yaşamı ve kitapları hakkında bir konuşma gerçekleştirdi. Bu konuşmada Aliye Hanım’ın kitaplarla tanışmasından başlayıp döneminin kadınlarının aksine babası ve piyano öğretmeni sayesinde aldığı iyi eğitimle, kendi döneminin önemli entelektüel erkekleri kadar iyi ve bilgili bir insan haline geldiğini öğrendik. Yaşadığı dönemde birçok güçlük ve engellemeyle karşılaşmasına rağmen pes etmediğini ve mücadeleden vazgeçmediğini gördük. Öyküleri 1980’lere kadar Türk Edebiyatı’nın bir parçası olarak bile sayılmayan bu kadın yazarımızın yeniden nasıl keşfedildiğini öğrendik. Özetlemek gerekirse kadınların neredeyse hiçbir hakka sahip olmadığı bir dönemde, bir kadının kendisini nasıl var ettiğini ve inatla mücadelesini nasıl sürdürdüğünü ilgiyle dinledik. Daha sonra ortaokul öğrencileri ve lise öğrencileri olarak iki gruba ayrılarak atölye çalışmalarına başladık.
Lise atölyesinde, birinci oturumda arkadaşlarımızla tanışıp kaynaşmamızı sağlayan bir etkinlik gerçekleştirdik. Daha sonra “Kadın Yaşam Anlatıları” adlı bir sunum dinledik. Bu sunumun ardından “Kadınlar yaşamlarını neden farklı anlatırlar?” sorusunu ele alarak önce grup içinde tartıştık. Tartışmalarımızı yazarak büyük grupta birbirimize sunduk.
Ardından ikinci oturumumuza, “Kadının Öz yaşamını Yazarken…” adlı metinden bir alıntı okuyarak başladık. Bu alıntıdan sonra “Hayatının belirli bir bölümünde haksızlığa uğrayarak görevinden/işinden/konumundan edilen bir erkek ve bir kadın, anılarını ya da özyaşamöykülerini yazarken bu konudaki duygularını, örneğin duydukları öfke ve verdikleri mücadeleyi farklı mı yazarlar? Bu durum geçmişte mi kalmıştır, yoksa hâlâ geçerli midir?” sorusu üzerinden uzunca bir tartışma yürüttük. Hemen ardından da her gruba dünyanın farklı yerlerinden çeşitli kadın fotoğraflarının yer aldığı bir grup fotoğraf dağıtıldı, bu fotoğraflardan seçtiğimiz bir kadın hakkında; günlük, biyografi, otobiyografi, anı veya ya da mektup türünde bir yaşam yazını metni ürettik. Yazdığımız metinleri grup temsilcimiz aracılığı ile birbirimizle paylaştık.
Üçüncü oturumda ise bizlere verilen biri ders kitabından, biri akademik bir sunumdan, biri de edebi bir eserden alınmış üç farklı metin okuduk. İnceleme esnasında metinlerde kadınların yaşamına dair dilin nasıl kullanıldığını, metinlerin kadınların yaşamlarına dair neler anlattığını, metinlerde kadının hak mücadelesine dair metnin neler anlattığını ve bir çalışma yapacak olsak hangi metinleri kaynak olarak kullanacağımızı sorguladık. Metinlerle ilgili sorular üzerinden çalıştığımız bu oturum sonunda üçer dakikalık sunumlar gerçekleştirdik. Bu tartışmalarla hedeflenen tek başımıza değil gruptakilerin de tercih ve fikirlerini göze alarak ortaya bir konuşma koymaktı. İlk başta biraz zorlandık; çünkü gruplarımızdaki tüm arkadaşlarımız değişik fikirlerdeydi ve biz bir uzlaşma noktası nasıl buluruz diye endişeye kapıldık. Ancak tartışmalar ilerledikçe birbirimizi daha iyi anlamaya ve uzlaşma noktaları bulmaya başladık ve gruplar olarak sunumlarımızı hazırlayıp paylaştık. Bu tartışma ve paylaşımlar hepimiz açısından çok öğretici ve heyecan vericiydi. Çok değişik fikirlere sahip olsak da belirli ortak uzlaşma noktaları bulabileceğimizi gördük.
Oturumlar bittikten sonra tüm öğrenciler yeniden bir araya geldik. Atölyeyi düzenleyen öğretmen ve akademisyenlerin günü değerlendirmelerinin ardından, ortaokul ve liseyi temsilen iki arkadaşımız da gün boyunca devam eden çalışmalara dair kendi düşüncelerini ve atölye sürecinde yaşadıkları ilginç olayları bizlerle paylaştılar ve böylece bu seneki Tarih Vakfı Eğitim Atölyesinin ilk toplantısı sona ermiş oldu.
Ayşe Duru Karaduman (9D) ve Nehir Erkan (9B)
